Z ptaków trójpalczastych w naszej avifaunie występują jedynie trzy gatunki. Dwa z nich, mewę trójpalczastą i piaskowca, najszybciej spotkamy nad morzem. Trzeciego, dzięcioła trójpalczastego, zobaczymy jedynie w Karpatach i w północno-wschodniej części kraju…
–
Najchętniej zamieszkuje stare drzewostany iglaste, bogate w świerk i jodłę. Warunkiem jego występowania jest jest obecność martwych i obumierających tychże drzew iglastych. Gniazdo zakłada w dziupli samodzielnie wykutej w pniu suchego albo próchniejącego drzewa (świerk, albo jodła), zwykle na wysokości od 3 do 6 metrów.
Dzięcioł trójpalczasty jest ptakiem osiadłym. Izolowana populacja występuje w Karpatach – najliczniej w Tatrach. Stosunkowo licznie gnieździ się w Puszczy Białowieskiej, znacznie rzadszy jest w Puszczy Augustowskiej czy Knyszyńskiej. Jest bardzo nielicznym gatunkiem lęgowym, szacuje się około 800 par, z czego aż 650 zamieszkuje góry. Latem zjada owady, zimą również nasiona.
W czasach Taczanowskiego również był rzadkim gatunkiem lęgowym:
„W ostatnich czasach wykrył go hr. WODZICKI w Karpatach. W Litwie według hr. TYZENHAUZA jest rzadki. W granicach Królestwa Polskiego znajduje się tylko w małej ilości w błotnistych lasach Guberni Augustowskiej, między Rajgrodem i Augustowem; znajduje się zapewne i w podobnych miejscowościach powiatu Maryjampolskiego, lecz także bardzo rzadko… – utyskiwał na rzadkie występowanie w Kongresówce, w „Ptakach krajowych”. I zaraz dodał: – Dotąd raz tylko spotkałem ptaka w roku 1860 i gniazdo jego znalazłem,w błotnistym lesie pod Augustowem.„
Miejsca dla martwych bądź umierających świerków czy jodeł w naszych lasach zbyt dużo nie ma. Znajduje się ono w odpowiednich rezerwatach czy parkach narodowych, gdzie ten ptak bardzo dobrze się trzyma. Natomiast w lasach gospodarczych wielkim sprzymierzeńcem dzięcioła trójpalczastego okazuje się być… bóbr! Ornitolodzy wykazali bowiem zależność „między występowaniem dzięcioła trójpalczastego a obecnością tam bobrowych budowanych w lasach łęgowych z domieszką świerka.„
–
Jak widzimy relacje między zwierzętami bywają zaskakujące. Jest to też następny gatunek któremu sprzymierzeńcem jest bóbr.
A sam dzięcioł trójpalczasty jest wielkim sprzymierzeńcem leśnika. Wikipedia podaje, że „może zjeść 670 000 korników rocznie (2600 larw dziennie).” Szkoda, że sam ze strony leśników nie może czuć się bezpiecznym. Wielkim zagrożeniem dla niego w Puszczy Białowieskiej może okazać się wizja ministra środowiska Szyszki „kwitnącej puszczy” (cokolwiek miałoby to oznaczać), w której nie byłoby miejsca na usychające świerki. W takiej puszczy zabrakłoby też miejsca dla naszego dzięcioła trójpalczastego…
Źródła: Taczanowski W. 2012 (reprint) „Ptaki krajowe” Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne
Chylarecki P., Sikora., Cenian Z., Chodkiewicz T. (red) 2015, „Monitoring Ptaków Lęgowych. Poradnik metodyczny”. Wydanie 2. GIOŚ, Warszawa.
Wikipedia
Dzięcioł trójpalczasty, fot. Mateusz Matysiak www.mateuszmatysiak.pl