Nadzwyczaj szybki lot jerzyka robi na mnie niesamowite wrażanie. To o nim, zaraz po bocianie białym, napisałem najwięcej postów. Warto wiedzieć, że to właśnie wyjątkowo długie i wąskie skrzydła pozwalają jerzykowi na osiągnięcie największej szybkości lotu aktywnego wśród ptaków, dochodzącej do 200 km/godz.
Jerzyk jest ptakiem synantropijnym. Gatunek pierwotnie górski, jest obecnie typowo miejskim. Występuje również w zwartych śródmieściach wielkich miast, niemal pozbawionych zieleni. W niektórych okolicach występuje również w lasach. Gniazdo zakłada w szczelinach i we wgłębieniach murów, wśród skał, niekiedy w dziuplach, czy też w skrzynkach lęgowych. Gniazduje głównie w koloniach. W przypadku ochłodzenia jerzyki mogą wycofać się bardziej na południe, a pisklęta potrafią zapaść w sen (do 9 dni).
„Na czas pobytu wszędzie się po wszystkich miastach, gdzie są wysokie gmachy, a szczególniej stare kościoły i wieże, po starych zamczyskach i basztach, w starych sosnowychlasach i w skałach powiatu Olkuskiego…
Gniazda zwykle zakładają wysoko w miejscach trudno dostępnych, jakoto: w szczelinach i dziurach starych murów i skał, w szparach pod rynnami wysokich gmachów, pod gzymsami i ozdobami architektonicznemi, na kapitelach kolumn i w dziuplach grubych sosnowych gałęzi bliskich wierzchołka.”
Jest dość licznym ptakiem lęgowym w Polsce. Przylatuje w maju, odlatuje w sierpniu. Zimuje w południowej Afryce. Żywi się chwytanymi w locie drobnymi owadami.
„Jest jednym z ptaków najkrócej u nas bawiących i najstalej trzymających się terminów podróży, przylatuje bowiem w końcu pierwszej połowy Maja i odlatuje około 15 Sierpnia; wszystkie prawie naraz przybywają i razem odlatują.„
Jest to najwięcej ze wszystkich ptaków przebywający w powietrzu gatunek, ląduje tylko po to żeby znosić i wysiadywać jaja i karmić młode. Potrafi spać i kopulować w powietrzu. Jerzyk odpoczywa tylko obok gniazda, czepiając się pionowych ścian. Łatwo go zobaczyć w locie przez cały dzień. Stale szybko lata, często na dużej wysokości. Po gwałtownych uderzeniach skrzydeł następuje krótka faza lotu ślizgowego. Do lotu startuje odrywając się z pionowych ścian.
„Latając po całych dniach za żerem kręcą się nieustannie w górze nad miejscami lęgowemi, często się znacznie oddalają od siedzib, rozpraszają po okolicy, to znowóż zbijają się w kupki, przy ciągłym pisku przeraźliwym i z tego powodu bywają nieznośne.”
„Okopciało czarny z białawą gardzielą” – tymi słowy rozpoczął opisywać jerzyka Władysław Taczanowski. Ja pozwolę sobie nimi skończyć dzisiejszą opowiastkę.
Taczanowski W. 2012 (reprint) „Ptaki krajowe” Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne
Jerzyk, fot. Maciej Szymański www.maciej-szymanski.pl